کارشناسان و تحلیلگران حوزه مطالعات منطقه‌ای در بررسی رخدادها و تحرکات سیاست خارجی کشورهای همسایه و هم‌پیمان جمهوری اسلامی باید با دقت و نکته سنجی عمل کنند. به عنوان مثال برخی به دنبال آن هستند میان آنچه در سوریه اتفاق افتاده و آنچه در منطقه قفقاز در جریان است و ارتباط آن با ایران  معادله‌ برقرار کنند. به عنوان مثال، این گزاره ‌ درستی نیست که برخی می‌گویند رژیم صهیونیستی به ترکیه دستور داده کنشگر منفی تحولات قفقاز باشد. پرونده امنیتی سوریه و پرونده تحولات قفقاز دو محور جدا هستند که در دایره راهبردی ترکیه تعریف شده و دنبال می‌شود و هر کدام به نوعی منافعی برای این دولت دارد. به عنوان مثال با وجود آنکه استان «هاتای» در نقشه و مالکیت سوریه است، اما در تصرف ترک‌هاست و نسبت به استان حلب هم ادعاهایی دارند. این رفتارهای ترکیه ریشه تاریخی دارد. در پرونده قفقاز هم تلاش ترکیه برای وصل کردن خودش به دریای خزر (کاسپین) از طریق کریدور غیرقانونی زنگزور را می‌بینیم. در چنین مواردی نباید در لایه‌های اولیه تحلیل‌ها رژیم  رو به زوال صهیونیستی را بزرگ کنیم و برایش نقش استراتژیکی قائل شویم. رژیم اشغالگر قدس در پرونده‌های ضدامنیتی اطراف مرز ایران  و منطقه، نقش کاتالیزور را بازی می‌کند. صهیونیست‌ها در این قضایا عامل تحریک، حمایت و پشتیبانی هستند که نمونه آن را در روابط تل‌آویو و باکو شاهد هستیم. در جریان جنگ دوم قره باغ با توجه به اینکه راه برای حل منطقه‌ای پرونده باز بود، اما سایه صهیونیست‌ها در رفتارهای دولت علی اف مشهود بود و کمک‌های تسلیحاتی رژیم اشغالگر قدس به یاری ارتش آذربایجان آمد. پرونده قفقاز مهم است، اما پیچیده نیست؛ زیرا متغیرهای زیادی برآن تأثیر گذاشته است. مثلاً ترکیه قطعاً مانند قبل امکان کنشگری ندارد زیرا زلزله اخیر آسیب سنگینی بر این کشور وارد کرده است. مسئله دیگر انتخابات اخیر ترکیه است که جامعه این کشور را وارد سطح جدیدی از مطالبات کرده و این‌ها بر نحوه کنشگری منطقه‌ای آن‌ها اثرگذار خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران با جدیت تحولات منطقه را زیر نظر دارد. سردار قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران هم  به‌تازگی و در جمع طلاب قم بیان کرد خیلی نباید نگران تحولات قفقاز باشیم، حتی اگر رژیم صهیونیستی تلاش کند. 
این حقیقت را نباید از یاد ببریم جمهوری اسلامی ایران با قدرت‌هایی مثل آمریکا پنجه در پنجه شده و در تنگه هرمز و دریای عمان اثبات کرده با کسی تعارف ندارد، پس در معادلات ما  پرونده دولت کوچک آذربایجان یک مقوله حل شده و چالش‌سازی‌های علی‌اف در قفقاز زودگذر است. البته تلاش رژیم صهیونیستی  و ترکیه برای لبنانیزه کردن آذربایجان با هدف ایجاد تهدید برای منافع ایران و منطقه است که بازهم امکان تحقق چنین چیزی در یک کیفیت اندک ارزیابی می‌شود.این فاکتور بسیار مهمی است که ۸۵ درصد مردم آذربایجان شیعه هستند و با آذری زبان‌های ایران اسلامی همگرایی دارند و در صورت بروز تنش احتمالی بازنده میدان دولت باکو است؛ زیرا فاصله سرزمینی و دریایی آن‌ها با ایران تنها ۲۰۰ کیلومتر است و آسیب‌پذیری‌شان بالا ارزیابی می‌شود. امروز مسئله همگرایی امنیتی کشورهای منطقه با جمهوری اسلامی برگ برنده ماست. 
در ماه‌های گذشته همگرایی امنیتی بین ایران و روسیه و همچنین تهران و مسقط با جدیت دنبال می‌شود. در آسیای میانه شاهد احداث کارخانه ساخت پهپاد ایرانی در تاجیکستان بوده‌ایم. حتی نیروی زمینی و نیروی دریایی  ارتش کشورمان اعلام آمادگی کرده‌اند از ارتش عمان حمایت کنند و با آن‌ها تعاملاتی داشته باشند. مسائل منطقه با هم‌افزایی در مسیر حل شدن است و  شکل‌گیری همگرایی به مرور زمان خود ضامن امنیت منطقه، کنترل کننده رفتار بازیگران و از همه مهم‌تر مانع کشورهایی است که بخواهند با کنش‌گری منفی برای دیگر حاضران در صحنه چالش‌آفرینی کنند.